به نقل از «مشرق»

اینستکس؛ وعده‌ هیچ اروپا

تاریخ انتشار: ۲۲ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۲۰۴۱۷

«اینستکس» یکی از همان وعده‌های «تقریباً هیچ» اروپایی‌ها برای باقی نگه داشتن ایران در برجام بود که بعد از حدود چهار سال فقط با یک تراکنش مالی در خصوص تجهیزات درمانی پرونده آن بسته شد.

به گزارش مشرق، دولت وقت ترامپ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ در یک اقدامی برخلاف تعهدات برجام، به‌صورت یکجانبه از این توافق بین‌المللی خارج شد و اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه ملت ایران را که سنگ‌بنای آن در دولت اوباما، گذاشته شده بود، تشدید کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«هلگا اشمید» معاون مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا به همراه نمایندگان فرانسه، انگلیس و آلمان در این اتحادیه در بروکسل با «سیدعباس عراقچی» معاون سیاسی وقت وزیر امور خارجه ایران دیدار کردند و از تهران خواستند به رغم خروج آمریکا از برجام، در این توافق بین‌المللی باقی بماند. در واقع اروپایی‌ها ضمن اذعان به نقض آشکار برجام توسط آمریکا، خواهان ماندن ایران در برجام شدند تا با جلوگیری از امحای این توافق بین‌المللی، خود نیز کماکان از مواهب امنیتی و اقتصادی و حیثیتی آن بهره‌مند شوند.

اروپایی‌ها پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام، به‌عنوان اعضای باقی‌مانده در این توافقنامه، اوایل بهمن ۱۳۹۷ اقدام به ایجاد و راه‌اندازی کانال مالی با ایران تحت عنوان «اینستکس» کردند تا ایران خود را پایبند به تعهدات برجامی‌اش نگه دارند.

حسن روحانی رئیس جمهور سابق کشورمان هم که پیش از این اروپایی‌ها را فاقد توان برای تصمیم گیری توصیف کرده بود و گفته بود «بنده معتقدم مذاکره با آمریکا راحت‌تر از مذاکره با اروپاست، چراکه اروپایی‌ها به دنبال آقا اجازه از آمریکا هستند.» سعی کرد برجام را با طرف‌های اروپایی زنده نگه دارد! اما آقا اجازه‌ها هیچ اراده و توانی برای اجرای تعهدات خود نداشتند و عملاً اینستکس هیچ اثر مثبتی برای اقتصاد و سیاست کشورمان نداشت. شاید اگر آن زمان دولت به اروپا دل خوش نمی‌کرد و اقتصادش را معطل برجام نمی‌گذاشت، امروز کشور چنین تبعات سنگین اقتصادی را متحمل نمی‌شد.

از ابتدا مشخص بود اروپا در قضیه تعامل با ایران و توافق برجام و آمریکا عزم جدی را نه در بخش شرکت‌ها و بخش خصوصی و نه در بخش دولتی ندارند. در بخش دولتی برای حفظ ظاهر و شعارهایی که داده می‌شد قرار بود یک‌سری اقدامات انجام شود اما از همان ابتدا مشخص بود مسیر گره‌گشا نخواهد بود و همان‌طور که اعلام کردند معاملاتی که بر اثر این ساز و کار شکل گرفته به تعداد انگشتان یک دست هم نرسید.

نخستین و آخرین معامله تجاری اروپا با ایران از طریق اینستکس ۱۲ فروردین ۱۳۹۹ در حالی انجام شد که بالغ بر ۱۵ ماه از اعلام سازوکار موسوم به اینستکس می‌گذشت.

۲۰ اسفند سال ۹۷، «پر فیشر» بانکدار آلمانی و رئیس وقت اینستکس به تهران آمد و در ضیافت اقامتگاه سفیر آلمان گفت: «اینستکس یک نوزاد تازه متولد شده است و تا بزرگ شود مدت زمان طولانی لازم است»! در همان مقطع زمانی، صاحبنظران در داخل تصریح کردند که اینستکس نوزادی ناقص‌الخلقه و وعده‌ای پوچ است؛ چون وقتی تراز تجاری ایران با اروپا منفی است؛ وقتی اروپایی‌ها برخلاف آن ۱۱ تعهد معروفشان، نفتی از ایران نمی‌خرند؛ وقتی بانک‌ها و شرکت‌های اصلی اروپایی از نقش‌آفرینی در هر کانال مالی با ایران به سبب ترس از آمریکا امتناع می‌کنند و غیره، دیگر مشخص است هر سازوکار و کانالی برای برقراری مراوده تجاری میان ایران و اروپا به یک نماد پوشالی و توخالی تبدیل می‌شود که هیچ مابه‌ازی بیرونی و ملموسی ندارد و صرفاً اتلاف وقت برای تأثیرگذاری تحریم‌های آمریکاست.

«اینستکس» یکی از همان وعده‌های «تقریباً هیچ» اروپایی‌ها برای باقی نگه داشتن ایران در برجامِ بود؛ کانالی مالی که قرار بود مراودات مالی و تجاری ایران با شرکت‌های اروپایی را تسهیل کند، اما بعد از حدود چهار سال فقط با یک تراکنش مالی پرونده آن بسته شد، اروپا ناتوان‌تر از آن است که بدون اجازه آمریکا بتواند اقدامی کند.

اروپا سامانه تجارت با ایران، اینستکس را منحل کرد

روز پنجشنبه ۱۷ اسفندماه بود که کشورهای اروپایی اعلام کردند سامانه‌ای را که در بحبوحه تحریم‌های آمریکا برای تسهیل تجارت با ایران راه‌اندازی کرده بودند به حالت تعطیل درآورده‌اند. طبق اذعان کشورهای اروپایی تنها یک معامله از طریق این سامانه انجام شده است.

وزرای خارجه فرانسه و آلمان گفتند ۱۰ سهامدار اینستکس (بلژیک، آلمان، فنلاند، دانمارک، فرانسه، هلند، نروژ، اسپانیا، سوئد و انگلیس) به این جمع‌بندی رسیدند که بعد از امتناع ایران برای کار کردن با این سامانه دلیلی برای ادامه فعالیت آن وجود ندارد.

ساز و کار اینستکس در ژانویه سال ۲۰۱۹ میلادی و حدود دو سال پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای رونمایی شد. با آنکه کشورهای اروپایی مدعی بودند این سامانه را برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران راه‌اندازی کرده‌اند اما مقام‌های عالی‌رتبه این کشور بارها در نظراتشان اعتراف کردند که با توجه به اینکه شرکت‌های خصوصی را نمی‌توان به تجارت با کشوری مجبور کرد اینستکس تنها اقدامی نمادین به شمار می‌رود.

کشورهای اروپایی در بیانیه روز پنجشنبه خود گفته‌اند تصمیم برای انحلال اینستکس صرفاً بر مبنای مسائل تجاری و مستقل از عوامل دیگر اتخاذ شده است.

از جمله دیگر دلایل ناکارآمدی اینستکس عدم رغبت بانک‌های اروپایی برای انجام تراکنش‌های مربوط به ایران به دلیل نگرانی از تحریم‌های آمریکا بود.

کشورهای اروپایی در بیانیه روز پنجشنبه خود مدعی شده‌اند که ایران بنا به دلایل سیاسی مانع از فعالیت اینستکس بر مبنای دستور کارش شده است. در این بیانیه ادعا شده ایران تنها برای یک معامله مجوز صادر کرده و بعد از آن از انجام معاملات دیگر جلوگیری کرده است.

اروپا در راه اندازی اینستکس ناکام بود

ناصر کنعانی سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز در واکنش به تصمیم کشورهای سهامدار اینستکس برای تعطیلی این سامانه اظهار داشت: دولت‌های اروپایی پس از خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام، متعهد شده بودند که با اتخاذ راهکارهای ضروری، استمرار منافع اقتصادی ایران از تعهدات رفع تحریمی‌برجام را محقق سازند. یکی از سازوکارهایی که اروپایی‌ها خود برای انجام این تعهد مطرح کردند، تأسیس اینستکس به عنوان یک کانال مالی برای تسهیل تجارت بین ایران و اروپا بود.

سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: جمهوری اسلامی ایران اگرچه هرگز به این سازوکار تکیه نکرده و دل نبسته بود، اما در کمال حسن نیت، از هیچ همکاری مقتضی برای فعالیت این کانال دریغ نکرد. اما متأسفانه دولت‌های اروپایی در کنار بی عملی در خصوص سایر تعهدات خود، در راه اندازی مؤثر ایستکس نیز ناکام بودند و اقدامات لازم و ضروری برای فعالسازی آن در قالب انجام تعهدات اروپا ذیل برجام را انجام ندادند.

کنعانی دلیل اصلی ناکامی اینستکس را نبود اراده جدی و ناتوانی دولت‌های اروپایی در ایفای تعهداتشان در مسیر جبران خروج یکجانبه آمریکا از برجام، و همراهی آن‌ها با تحریم‌های غیرقانونی آمریکا دانست؛ همچنانکه این کشورها در تمام طول زمان فعالیت اینستکس هیچ منبع مالی یا خط اعتباری بلندمدت به این کانال تزریق نکردند.

سخنگوی دستگاه سیاست خارجی با تاکید مجدد بر اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچگاه به اینستکس دل نبسته بود و تجارت بین المللی خود را از سایر کانال‌های مالی و بانکی بین المللی انجام داده است، عنوان کرد: مقصر جلوه دادن ایران در بیانیه تعطیلی اینستکس، تلاشی واهی برای سرپوش گذاشتن بر ناکامی مطلق اروپا در حداقل توانایی برای استقلال مالی از آمریکاست.

اینستکس هیچگاه کار نکرد

«میلاد ترابی» در اینباره به خبرنگار مهر می‌گوید: همزمانی این خبر با هشدارهای آلمان مبنی بر قطع دسترسی شعب بانک‌های ایرانی به سامانه تارگت -۲ درواقع مبنی بر نوعی رویکرد دیپلماتیک توسط اروپا علیه ایران است نه اقدامات واقعی.

وی ادامه می‌دهد: اتصال به سامانه تارگت -۲ و اینستکس هر دو بعنوان دارایی‌های نمادین در روابط دیپلماتیک ایران و اروپا بودند نه ابزارهای واقعی اقتصادی میان دو کشور؛ بنابراین اثرات چنین اقدامی را در بخش واقعی اقتصاد کمتر می‌توان دید.

این کارشناس مسائل اقتصاد بین الملل تصریح می‌کند: این موضوع به سلطه آنگلوساکسون‌ها اعم از بریتانیا و ایالات متحده آمریکا و همچنین سیاست اتحادیه اروپا که در سالهای گذشته بویژه بعد از جنگ اوکراین تشدید شده نیز مربوط است.

ترابی می‌افزاید: منحل شدن اینستکس در واقع پیام دیپلماتیکی است که اروپایی‌ها از این طریق می‌خواهند آن‌را اعلام کنند؛ یعنی دلیل این منحل شدن را بر برگردن روسیه می‌اندازند.

وی می‌گوید: به میزانی که ایران بنا بر منافع ملی و امنیت ملی کشور به سمت توسعه کوریدور شمال و جنوب و یا روابط گسترده با روسیه برود، این موضوع در دایره منافع اروپا نمی گنجد و مخالف این موضوع هستند.

کارشناس مسائل اقتصاد بین الملل ادامه می‌دهد: بنابراین این اقدام اثر واقعی نخواهد داشت چرا که این سازوکار اساساً سازوکاری نبوده که در تجارت بین المللی ما تأثیرگذار باشد.

ترابی با بیان اینکه با توجه به فشارهای آمریکا به اروپا، اینستکس هیچگاه کار نکرد، تصریح می‌کند: اینستکس نهادی برای مبادلات تجاری بود که موفق عمل نکرد. در همان دوره قرار بود از چند زیرساخت قانونی اروپا استفاده شود که این موضوع هم راه به جایی نبرد.

تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در پایان خاطرنشان کرد: یکی دیگر از دلایل اصلی منحل شدن اینستکس مربوط به قدرت‌گیری لابی رژیم صهیونیستی در اروپا بود که در ماه‌های اخیر و بروز اغتشاشات، این رژیم توانست به اروپایی‌ها اثبات کند که توان خرابکاری در ایران را دارد.

اینستکس؛ ضعیف‌ترین مکانیسم اروپا برای پاسخ به مطالبات ایران

ابوالفضل ظهره وند نیز در این‌باره به خبرنگار مهر می‌گوید: اینستکس ضعیف‌ترین مکانیسمی بود که اروپاییان برای پاسخ دهی در یک سطح حداقلی به مطالبات ایران در شرایطی که آمریکایی‌ها به تحریم‌ها افزودند، راه اندازی کردند.

وی با بیان اینکه اینستکس مکانیزمی از سوی بخش خصوصی اروپا بود که قبل از آن قرار بود spv را شکل دهند، ادامه می‌دهد: دولت‌های اروپایی در ۱+۵ متعهد شده بودند تا در بدل اقدامات ایران در مسیر لغو تحریم‌ها گامی بردارند اما اتفاقی نیفتاد و از ترس تحریم‌های آمریکا آنها هم منفعل شدند.

کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه اروپاییان با تهدید آمریکایی‌ها عقب نشینی کردند، تصریح می‌کند: اروپاییان حتی در اجرایی کردن این سازوکار مالی که مربوط به بخش خصوصی آنها بود هم گامی برنداشتند.

وی بیان می‌کند: بنابراین اروپاییان می‌خواهند روغن چراغ ریخته را برای ایران استفاده کنند که این موضوعی کمدی است.

ظهره وند عنوان می‌کند: اروپاییان حتی در مسیر تحریم برخی شرکت‌ها و افراد گام برداشتند و حالا می‌خواهند از اینستکس بعنوان اهرم فشار استفاده کنند.

کارشناس مسائل بین الملل می‌گوید: اینستکس هیچگاه از سوی اروپایی‌ها عملیاتی نشده بنابراین این آدرس غلطی است که آنها می‌دهند و درواقع تفنگ بدون فشنگی است که اثری ندارد.

منبع: مهر

منبع: مشرق

کلیدواژه: قیمت اینستکس میلاد ترابی بریتانیا سوئد ترامپ توافق برجام توافق هسته ای حسن روحانی اوکراین ایران توافق هسته ای اتحادیه اروپا خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت دولت های اروپایی تحریم های آمریکا کشورهای اروپایی آمریکا از برجام کارشناس مسائل اینستکس هیچ اروپایی ها راه اندازی بین المللی بین الملل تحریم ها شرکت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۲۰۴۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چگونه «وعده صادق» جَو اعتراضات دانشگاهی آمریکا برای غزه را تغییر داد؟

چند روزی است که از آغاز اعتراضات دانشجویان و اساتید دانشگاه کلمبیا در نیویورک نسبت به جنایات صهیونیست‌ها در غزه می‌گذرد، اعتراضاتی که به سرعت به سایر ایالت‌های آمریکا سرایت کرد و به جنبشی با حضور گروه‌های مختلف دانشجویان با عنوان «جنبش همبستگی با غزه» تبدیل شد و تا کنون بیش از ۲ هزار نفر از دانشجویان و اساتید آمریکایی دستگیر شدند. این در حالی که این جنبش اعتراضی به اروپا و برخی دانشگاه‌های جهان هم کشیده شد.

به همین منظور میزگرد واکاوی ابعاد ماهیت دموکراسی دروغین غرب با محوریت «استاندارد‌های دوگانه غربی در برخورد با جامعه نخبگانی زنان» برگزار شد.

در این میزگرد عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان فواد ایزدی، فعال حقوق بشر آمریکایی مارز پرادو، پژوهشگر حقوق بین‌الملل امیرحسین محبعلی، پژوهشگر روابط بین‌الملل مهدیه شادمانی به بیان نکاتی درباره نقش زنان در خیزش نخبگانی آمریکا برای دفاع از آرمان‌های فلسطین و همچنین چرایی این اتفاق نادر در جامعه علمی دانشگاه‌های آمریکا پرداختند. بخش نخست این میزگرد به سخنان عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان فواد ایزدی اختصاص دارد که در ادامه می‌آید:

نحوه ارتباط جامعه نخبگانی آمریکا با اخبار غزه

*چگونه با این حجم از بمباران رسانه‌ای لابی یهودی اسرائیلی آمریکا، دانشگاه‌های آمریکا برای غزه به پاخواست؟

ـ فضای مجازی بالاخص رسانه‌های اصلی آمریکا در خدمت صهیونیسم هستند و در این هفت ماه غالباً مباحث غزه را یا پوشش جدی ندادند یا اگر هم پوشش دادند سعی کردند جنایت رژیم صهیونیستی را توجیه کنند. حال در چنین فضایی قشر نخبه دانشگاهی به خصوص قشر جوان‌تر دسترسی‌اش به فضای مجازی بیشتر است، این تصاویر را در شبکه‌های اجتماعی مشاهده کرد و تحلیل‌هایی را آن فضا دید که باورپذیرتر از رسانه‌های آمریکایی بود.

هر چند دولت آمریکا تمام تلاشش را در شبکه‌های اجتماعی مشهور مانند فیسبوک، اینستاگرام، توبیتر و واتساپ به کار برد تا مردم آمریکا کمتر درباره غزه بشنوند، اما مردم آمریکا از ابزار‌های مختلفی نظیر Shadow Banning ـ طرف حسابش بسته نشده ولی دیده نمی‌شود یا بسیار کم دیده می‌شودـ استفاده کردند و توانستند شرایط را مدیریت کنند. به همین خاطر چند روز پیش شاهد بودیم آقای بایدن قانون تحریم تیک تاک را امضا کرد.

راز مدافع فلسطینی شدن دانشجویان آمریکایی

*یعنی از نظر شما منبع رسانه‌ای دانشجویان آمریکایی فراتر از رسانه‌های غربی بوده است؟ 

ـ بله! تیک تاک، چون شرکت آمریکایی نبود و محدودیت‌هایش کمتر بود، از این جهت تأثیر داشت، در واقع آن محدودیت‌های سنتی شرکت‌های آمریکایی را نداشت و قشر نخبه دانشگاهی از آن بهره برد. این را در نظر داشته باشید اگر این دانشجویان یا اساتید آمریکایی می‌خواستند منبع خبرشان رسانه اصلی آمریکا باشد، اینها باید طرفدار اسرائیل باشند نه طرفدار فلسطین.

اعتراف یک بانوی یهودی برای شکسته شدن بت اسرائیل!

*آقای دکتر، بگذارید به گونه‌ای دیگر سؤالم را طرح کنم، این خیزش دانشجویان آمریکایی یک دفعه ایجاد شد؟ 

ـ نگاه کنید چندین سال است که جریان‌های حامی فلسطین در آمریکا فعالیت می‌کنند، یعنی این داستان منحصر به این هفت ماه اخیر نیست. البته این جریان‌ها سال‌ها تحت فشار و تحریم بودند. از جمله «Students for justice in Palestine»؛ دانشجویان برای عدالت در فلسطین، همچنین «Jewish voice for peace»؛ صدای یهود برای صلح، این گروه متشکل از دانشجویان یهودی و اساتید یهودی مخالف صهیونیست هستند، آنچه که ما در ایران از یهودی‌ها می‌بینیم که کلاه دارند و موهایشان بلند است. 

*در خیزش قشر نخبه آمریکایی، شاهد اعتراض یک بانو یهودی هم هستیم، این اقدام چگونه قابل توجیه است؟ 

ـ خانم نائومی کلاین که کتاب‌هایش به فارسی ترجمه شده، نویسنده مشهور کانادایی یهودی و طرفدار رژیم صهیونیستی است، او در سخنرانی چند روز گذشته‌اش در نیویورک گفته بود «صهیونیست آن بتی است که ما آن را خواهیم شکست» بعد هم صهیونیست را تشبیه به گاو سامری کرده بود که عده‌ای از یهودیان او را می‌پرستند. این بانو معتقد بود که اسرائیل آبروی یهود را برده است، چون به اسم دولت یهود دارند این نسل‌کشی در غزه را انجام می‌دهند، در حالی که در دین یهود نسل‌کشی حرام است. همچنین در این راستا رهبر اکثریت در مجلس سنای آمریکا چاک شومر در انتقاداتی تند از بنیامین نتانیاهو درباره کاهش تاریخی حمایت از اسرائیل و احتمال نابودی این رژیم هشدار داده است.

وقتی آقازاده یهودی آمریکایی برای غزه وارد میدان می‌شود

* در اینجا بحث می‌خواهم گریزی به اینجا بزنم، چرا دانشگاه کلمبیا؟ 

ـ دانشگاه کلمبیا جزو ۱۰ دانشگاه برتر آمریکا و نخبه‌پرور است، در واقع مدیران بعدی آمریکا در این دانشگاه تربیت می‌شوند. بسیاری از دانشجویانی که در دانشگاه کلمبیا توسط پلیس این کشور دستگیر شدند، آقازاده هستند! داستان حضرت موسی (ع) و کاخ فرعون یادتان است؟ این مورد در آمریکا دارد دوباره اتفاق می‌افتد، موسی‌هایی در کاخ فرعون که الان کاخ سفید است، دارند رشد می‌کنند. 

می‌دانید شهریه دانشگاه کلمبیا ۹۰ هزار دلار است، حال با دلار ۵۰ هزار تومانی حساب کنید چقدر می‌شود، یعنی دانشجویی از یک خانواده ثروتمند، حال در این فضا، لابی صهیونیسم بی‌خبر است که حضرت موسی (ع) در کاخ فرعون رشد می‌کند. 

*چرا حالا؟ چه شد که یک دفعه این موج سر باز کرد؟ 

ـ این دانشجویان مخالف اسرائیل و مخالف نسل‌کشی هستند، آنها طرفدار حماس هستند. اکثریت این جنبش هم جوانان آمریکایی نمایندگی می‌کنند، این مورد را نظرسنجی دانشگاه هاروارد می‌گوید. سؤال این نظرسنجی این بود آیا حماس حق داشت هزار و ۲۰۰ غیر نظامی اسرائیل را بکشد، آن هم به خاطر این ناراحتی‌هایی که فلسطینی‌ها داشتند؟ ۵۱ درصد از جوان‌های ۱۸ تا ۲۴ سال گفتند «بله»، جوان‌های ۲۴ تا ۳۰ ساله، ۴۹ درصد جواب بله را دادند. 

حال برخی شبهه دارند که این دانشجویان معترض مسلمان، عرب یا فلسطینی هستند، در حالی که مصاحبه الجزیره انگلیسی با یک دانشجوی سال دوم کارشناسی به نام «نیک ویلسون» که الان شاید ۲۱ ساله باشد، نشان داد یک فرد آمریکایی معترض است. می‌خواهم بگویم نسل جوان آمریکایی، آرام آرام در حال بیدار شدن است.

۲ دغدغه مهم دانشجویان آمریکایی برای غزه

*در واقع این دانشجوی آقازاده ثروتمند آمریکایی این چنین بی‌پروا برای آرمان فلسطین به میدان آمده است؟ 

ـ پشت این حرکت فکر و اراده است، همان طور که گفتم شهریه دانشگاه کلمبیا بالا است، این دانشگاه برخی دانشجویان معترض را اخراج یا تعلیق کرده است. حتی فراتر از این مسأله، وقتی خواستار معرفی نمایندگان دانشجویان معترض شدند تا با آنها گفتگو کنند، با شناسایی این افراد، آنها را اخراج کردند، حتی با همکاری نهاد‌های اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا، بانک اطلاعاتی درست کردند و از این طریق بسیاری از دانشجویان را دستگیر کردند. یکی از این دانشگاه‌های اصلی آمریکا، «پرینستون» است، کسی که از این دانشگاه فارغ التحصیل شود بیکار نمی‌ماند، اما دانشجوی این دانشگاه حاضر است به خاطر فلسطین هزینه بدهد، آینده شغلی‌اش را از دست بدهد و به زندان برود.

* در پشت خیزش جامعه نخبگانی آمریکا چه اموری نهفته است؟

ـ در این زمینه دانشجویان دو دغدغه دارند. دغدغه‌های اول در رسانه‌های ایران خوب پوشش گرفته که اینها منتقد حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی هستند. دغدغه دوم این است که به دانشگاه‌های خودشان معترض هستند، چرا دانشگاه ارتباط تنگاتنگی با نهاد‌های نظامی، اطلاعاتی و نهاد‌های سیاسی دارد. می‌دانید این دانشگاه‌ها موقوفه دارند و بسیار ثروتمند هستند. برای همین در شرکت‌های اسرائیلی و شرکت‌های تسلیحاتی سرمایه‌گذاری می‌کنند. از سویی دیگر این شرکت‌ها به دانشگاه‌ها در حوزه فنی مهندسی، علوم انسانی، علوم اجتماعی و ... پروژه می‌دهند، برای همین این دانشجویان می‌گویند ما نمی‌خواهیم در دانشگاه‌هایی باشیم که ذیل این نهاد‌های حکومتی آدمکش نسل‌کش کار می‌کنند.

آمریکای بدون رتوش را به راحتی ببینید

*آقای دکتر، این خیزش را در جایی شاهد هستیم که خودش خاستگاه بسیاری از نظریه‌های بین‌المللی بوده است، چه شد که اوضاع آنها این گونه شد؟ 

ـ در پاسخ بگویم آنچه که ما در دانشگاه‌های ایران در حوزه‌هایی، چون علوم انسانی، علوم اجتماعی و ... درس می‌دهیم، منشأاش از دانشگاه‌های آمریکا از جمله کلمبیا، هاروارد، ام آی تی، پیرینستون و ... است، نکته جالب اینجا است که اکنون در داخل آمریکا این نظرات زیر سؤال هستند! 

البته بسیاری از این نظریه‌ها به دوره جنگ سرد بر می‌گردد که در حوزه تسلیحاتی، ژئوپلیتیک، فکری، نخبگی، دانشگاهی و آکادمیک متولد شد و برای آن میلیون‌ها دلار هزینه شد. 

در این اثنا جنگ سرد فرهنگی رخ داد، یعنی فلان استاد از فلان نهاد اطلاعاتی آمریکا بودجه می‌گرفت تا پروژه‌ای را برای زدن شوروی انجام دهد، بعد ما در ایران چه کار می‌کنیم؟ آن نظریه را می‌گیریم و به دانشجو خودمان درس می‌دهیم، آن هم بدون توجه به این عقبه، حال در چنین شرایطی دانشجوی آمریکایی این موضوع را فهمیده، اما استاد ما نفهمیده است! 

برگردیم به بحث، این جنبش دانشجویی در آمریکا یک فرصت مطالعاتی ایجاد کرده است که ببینیم واقعیت آمریکا، عقبه علوم انسانی، علوم اجتماعی، عقبه آزادی بیان، عقبه آزادی مطبوعات آن گونه که است؛ یعنی آمریکای بدون رتوش را ببینیم. 

۹

ـ در نهایت این جنبش دانشجویی سرکوب خواهد شد، شکی در آن نیست، چون نهاد‌های اطلاعاتی آمریکا قوی هستند، آنها دانشجویان را می‌گیرند و زندانی می‌کنند. منتها چنین شرایطی بهترین فرصت است که آمریکا واقعی را آنگونه که هست را ببینیم.

دل و جرأتی که وعده صادق به دانشجویان آمریکایی داد

*یک موضوع قابل تأمل این است که این خیزش بعد از عملیات «وعده صادق» روی داده است؟ چرا؟ 

ـ اکنون شرایط غزه به گونه‌ای است که ۹۹ درصد جهان از آنچه که در غزه می‌گذرد ناراحت است، هر مادری قنداق خونین نوزادی را ببیند ناراحت می‌شود. حال می‌خواهد در آسیا باشد یا در آفریقا، اروپا یا آمریکا، مهم این است که ۹۹ درصد جمعیت میلیاردی جهان، چون دغدغه انسانی دارد، از این نسل‌کشی اسرائیل ناراحت هستند. حال یک طرف دنیا، غرب وحشی ایستاده است و آن طرف دیگر، ایران! ایران تنها کشوری است که برای آرمان فلسطین یک کار جدی انجام داده است؛ یعنی تنها کشوری که موشک بالستیک زده وسط اسرائیل، ایران است، تنها کشوری که در سطح سرتیپ شهید داده، ایران است. اکثریت جامعه آمریکا را دارد می‌بیند تنها نیست، شما اگر تصاویر را نگاه کنید، می‌بینید این افراد غالباً مسیحی هستند، بیشتر آنها بومی آمریکا هستند یا نسل دو سه مسلمانان که آمریکا قابلیت دیپورت کردنشان را ندارند. 

از این جهت ایران را می‌بینند، نقشه ایران را می‌بینند، دیدید که پرچم ایران و حزب الله در بعضی از اعتراضات دانشجویی آمریکایی بالا است، این جسارت بعد از عملیات «وعده صادق» افزایش یافت، چون جوانان آمریکایی متوجه نقش ایران شدند، بعد گفتند حالا ما چه کار کنیم؟ الان شش، هفت ماه است جلسه سخنرانی می‌گذاریم، تظاهرات می‌کنیم، گفتند یک کار جدیدتر انجام بدهیم، بیاییم چادر بزنیم، برای همین در دانشگاه کلمبیا این کار را کردند و بعد به دیگر دانشگاه‌ها سرایت کرد.

منبع: فارس

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی